Француз делегациясының НЦКИТ-ке сапары: Балқаш көлі бойынша зерттеулерді талқылау

23.06.25

2025 жылғы 19 маусымда «Ұлттық ғарыштық зерттеулер мен технологиялар орталығы» АҚ-да (НЦКИТ) француз делегациясымен жұмыс кездесуі өтті. Кездесу барысында Балқаш көлі мен өңірдің су ресурстарын басқару мәселелері бойынша ғылыми ынтымақтастықтың перспективалары талқыланды.

Кездесуге НЦКИТ, Францияның Ұлттық геологиялық қызметі және BRL Ingénierie компаниясының өкілдері, сондай-ақ Тараз қаласындағы Су шаруашылығы институтының мамандары мен Ақпараттық орталық қызметкерлері қатысты. Француз делегациясын жобаның жетекшісі Адриан Пьер-Антуан Селлес пен су ресурстарын кешенді басқару жөніндегі инженер Реми Марсель Клеман Гулье бастап келді.

Іс-шараның негізгі мақсаты – диалог орнатып, Балқаш көлі бойынша қашықтықтан зондтау, геомодельдеу және су теңгерімін талдау салаларындағы ықтимал ынтымақтастық бағыттарын айқындау болды. Қатысушылар климаттың өзгеруі, экожүйелердің тозуы және су тұтынудың өсуі жағдайындағы су ресурстарын тұрақты басқару мәселелеріне ерекше назар аударды.

НЦКИТ Жерді қашықтықтан зондтау департаментінің Ауыл шаруашылығы өндірісін ғарыштық мониторинг зертханасының қызметкерлері бөлімшенің ғылыми және қолданбалы қызметін таныстырды. Олар жүзеге асырылып жатқан жобалар, спутниктік деректерді өңдеудің техникалық тәсілдері мен қолданылатын бағдарламалық-аналитикалық платформалар туралы баяндап берді. Кездесу барысында келесі тақырыптар бойынша баяндамалар ұсынылды:

  • зертхана қызметінің шолуы және қашықтықтан зондтау деректерін пайдаланудың пәнаралық тәсілдері (баяндамашы – Кристина Константинова);
  • спутниктік деректер мен өсімдіктер индексі арқылы суармалы жерлерді бағалау әдістемесі (баяндамашы – Нурдаулет Жұмабай);
  • Балқаш бассейніндегі өзендердің маусымдық ағынын геокеңістіктік модельдеу және су ресурстарының болжамы (баяндамашы – Асет Егизбаева).

Француз тарапынан Орталық Азиядағы су жүйелерінің жай-күйін, соның ішінде Балқаш көлін бақылауға бағытталған жоба таныстырылды. Бұл жоба 2025–2026 жылдары жүзеге асырылады деп жоспарланып отыр және далалық зерттеулерді, гидрологиялық және метеорологиялық деректерді жинауды, ландшафттардың өзгерісін талдауды және тарихи спутниктік мұрағаттармен жұмыс істеуді қамтиды. Әсіресе, бірлескен деректерді талдау, әдістемелік алмасу және халықаралық ғылыми журналдарда жарияланымдар дайындау мәселелері ерекше қызығушылық тудырды.

Талқылау қорытындысы бойынша тараптар екіжақты ынтымақтастықты дамыту әлеуетінің жоғары екенін атап өтіп, диалогты жалғастыруға өзара мүдделілік білдірді. Жақын арада бірлескен ғылыми бастамаларды іске асыру бойынша ұсыныстар әзірлеу, соның ішінде пилоттық зерттеулер, әдістемелік алмасу, далалық экспедициялар мен ғылыми іс-шаралар ұйымдастыру туралы